Op het rapport van je kind wordt bij rekenen vaak het onderdeel automatiseren vermeld. Maar wat is dat nou precies en waarom is het belangrijk?
Wat is automatiseren?
Met automatiseren wordt bij rekenen bedoeld dat je snel en zonder veel nadenken een som kan uitrekenen. Als je het antwoord op een som snel weet kan dat op twee verschillende manieren:
- 2 + 2 = 4
Het is een rekenfeit dat je uit je hoofd weet (de som is gememoriseerd). - 7 + 8 = (+ 3 = ) 10 .. (+ 5 =) 15
Je maakt gebruik van een tussenstap, maar die voer je snel en zonder veel nadenken uit (de som is geautomatiseerd)
Welke sommen?
Het gaat bij automatiseren om de volgende sommen:
- Plus- en minsommen tot 20
- Splitsingen van getallen tot 10 (8 = 5 + 3 etc.)
- Tafels
Je moet deze sommen uit je hoofd kennen of vlot kunnen uitrekenen.
Waarom automatiseren?
Zodra je de sommen hierboven vlot kunt uitrekenen, kan je daarmee eigenlijk alle rekensommen uitrekenen. Uit je hoofd, of als de getallen erg groot worden, met een kladpapiertje erbij.
Dat kan je niet in één keer, je moet er nog wel wat extra rekenregels bij leren, maar met deze basis ben je klaar voor de moeilijkere sommen in de hogere groepen.
Wat voorbeelden:
- 58 + 35 = (58 +2 = 60 .. (+ 3 = ) 63 .. (+ 30 = ) 93 Je gebruikt de splitsing van 5 in 2 + 3
- 58 + 35 = (8 + 5 =) 13 .. (+ 30 = ) 43 .. (+ 50 = ) 93 Je gebruikt de som 8 + 5 = 13
- Onder elkaar uitrekenen van 58 + 35 Je gebruikt 8 + 5 = 13 en 5 + 3 + 1 = 9
- 69: 3 = (6 : 3 = 2 dus ) 20 .. (9 : 3 = 3) 23 Je gebruikt de tafelsommen 2 x 3 = 6 en 3 x 3 = 9
Als je de deelstappen niet geautomatiseerd hebt, moet je over elke stap hard nadenken. Je werkgeheugen wordt zwaar belast, je moet informatie langer onthouden en de kans op het maken fouten wordt daardoor groter.
Uitgebreidere informatie over automatiseren en rekenstappen vind je in dit artikel van Wijzer over de basisschool.
Tempotoets
De tempotoets rekenen wordt gebruikt om te kijken of kinderen de sommen al geautomatiseerd hebben. Binnen een bepaalde tijd, moeten zoveel mogelijk sommen gemaakt worden. Eerst alleen plus- en minsommen. Later ook keer en gedeeld door.
Meer sommen goed, betekent beter geautomatiseerd.
Niet zo veel sommen goed? Dan heeft een kind de sommen nog niet goed geautomatiseerd of het is langzame rekenaar.
Langzaam maar goed, beter dan snel en fout
Voor langzame rekenaars (zoals mijn dochter) kan de tempotoets heel frustrerend zijn. Ondanks veel oefenen en het kennen van de tafels, haalt mijn dochter altijd een lage score op de tempotoets. En dat terwijl ze goed is in rekenen. Ze kan alleen de rekenfeiten niet snel ophalen.
Voor zulke kinderen is het belangrijk om te benadrukken dat langzaam maar goed, beter is dan snel en fout. En dat het er niet om gaat hoe het doet ten opzichte van een ander, maar of je zelf vooruit gegaan bent.
Niet goed in automatiseren
De hersenen van iedereen zijn anders, de een heeft dan ook meer moeite met automatiseren dan de ander. Als automatiseren langzaam gaat is meer oefening nodig. Oefenen kan door rijtjes sommen te maken, maar ook met spelletjes en games. Zo blijft oefenen leuk.
Dagelijks 5 minuutjes oefenen heeft meer effect dan een keer per week 1 uur. Om te voorkomen dat foute antwoorden in het geheugen opgeslagen worden, is het belangrijk fouten meteen duidelijk worden en dat het goede antwoord gegeven wordt. Hou dit in je achterhoofd bij het zoeken naar geschikte spelletjes om mee te oefenen.
Dobbelsteenspelletjes, Quizlet (flitskaarten en memory), Rekenblobs, Toverstapels en Kaboom zijn een paar van mijn favoriete manieren om sommen te oefenen.